Steemit Eğitim Rehberi Serisi Part #5: “Witness’lar”

Steemit'e ilk başlayanlar için gizemli birer varlık oldukları düşünülen ya da ne olduğu konusunda kafa karışıklığına sebebiyet veren bir deyimdir "Witness"lar... Steemit'te bir witnessın ne yaptığı ve ne kadar kazandığına dair çok fazla karışık bilgi var. Bunu mümkün olduğunca basit açıklamalar ile ayrıntılı bir yazıyla açıklamak üzere karşınızdayım.

---

WITNESS Nedir?

---

Bir tanık STEEM ağının nasıl çalıştığı konusunda çok önemli bir rol oynar. Bazı insanlar bundan haberdar olmayabilir, ancak Steemit, Bitcoin'e benzer bir şekilde çalışan STEEM adlı büyük bir ağın üstündeki şık bir web arayüzüdür.

Daha Basit Bir İfadeyle;

STEEM witness'ı, block oluşturan bir witness server'ını çalıştıran ve ağa STEEM / USD fiyat beslemesi yayınlayan kişidir.

• Onlar ana blok üreticisidir ( ama madenciler değillerdir)

• Adeta birer SBD bekçisidirler. Durmadan fiyat beslemesi sağlayıp takipte kalırlar.

• Bazı witness'lar herhangi bir içerik üretmezler ya da STEEM ile ilgili herhangi bir şey üzerinde çalışmayabilirler de. Ama bu onların witness olamayacağı ya da kötü witness oldukları anlamına da gelmez. Server ve diğer işlerin üstesinden gelebilmek için büyük bir gayret gösteriyor olabilirler.

---

_{Resim Kaynağı}

Witness'ların birçok görevi vardır. İlk ve en önemlisi blok üretmektir (bu şekilde işlemleri [transaction]'ları gerçekleştirirler), ikincisi ve en önemli olanı da bir fiyat beslemesi oluşturmaktır, bu da STEEM'de, STEEM Doları'nın her zaman 1USD Doları değerinde (7 günlük değişimi kullanarak) olmasıdır. Daha önce % 51 saldırısını duymuş olabilirsiniz. Eğer duymadıysanız buradan okuyup öğrenebilirsiniz. Bitcoin'den farklı olarak, madenciler STEEM ağında madencilik yapmazlar, bunun yerine STEEM evrenin bu işi bir witness üstlenir:

Top 19'da yer alan witness'ların % 67'sinin STEEM'in belirlenmiş bir versiyonunun devreye sokulmasına karar vermesi durumunda, bir Hard Fork ortaya çıkar, bu da 19 tanığın, bir Hard Fork üzerinde karar kılmaları anlamına gelmektedir. (örneğin, Hard Fork 13 ve 14'ün her ikisi de bir hafta boyunca ertelendi ve tanıklar güncellemeyi reddettiği için yeniden tasarlandı).

Bu "Top" witness'lar kıdemle veya benzeri başka bir şekilde top seviyeye gelmezler. Bunlar, yine bizler gibi Steemit Evreninin sakinleri tarafından oylama usulüyle seçilirler. Bu nedenle bugüne kadar Steemit için yaptıkları işleri, düzeltmeleri , iyileştirme çalışmalarını ve witness'lık için kullanabilecekleri ellerindeki donanımları beyan eden Witness postu ya da Witness thread'ler yazarak halka (yani bizlere) duyurular. Böylece bizler de kime oy verip vermeyeceğimizi belirler ve şu aşağıdaki linkten istediğimiz witness'lara oy veririz:

https://steemit.com/~witnesses

Bu link'ten witness'lara oy verebildiğimiz gibi, kaçıncı sırada olduklarını da görebilmekteyiz.

---

Bloklar Nasıl oluşturulur / Planlanır?

---

Bloklar, 21 blok uzunluğa sahip "round'lar" içinde üretilir ve bloklar her 3 saniyede bir oluşturulur.

Her 21 blok round'unda, bloklar şu şekilde dağıtılır:

• 19 adet blok en çok oy alan 19 Witness'a gider.

• Top 19'un dışında kalan bir yarı-rastgele witness'a gider.

Aslında acayip karmaşık olan bu Witness planlama işini anlatan şu İngilizce makaleye de bir göz atabilirsiniz.

---

Ne Sıklıkla Blok Alırlar (Yani Ne Kadar Kazanırlar)??

---

Ödemeler tanıklara sistemdeki dereceleriyle orantılı olarak ödenmektedir. 30. Sıradaki bir witness, 50. Sıradaki bir witness'a kıyasla 4 blok/saatten daha çok üretebilir. Halbuki 50. sıradaki witness, yaklaşık 1 blok/saat üretebilir.

Bir STEEM bloku 1 STEEM Power değerindedir (STEEM veya SBD'ye değil) , bu da madenciler ya da witness'lar için tüm ödüllerin 2 yıl için yavaş yavaş ödenmesi demektir.

---

_{@someguy123 on SteemDB}

---

Örneğin yukarıdaki gibi orta-halli bir witness 39. sıradadır ve saatte 2 ila 3 blok arasında üretiyor. (2 * 24) * 31 = 1488 - bu da 39. sıradaki böyle bir witness için ayda yaklaşık 1,500 (Binbeşyüz) STEEM Power demektir.

---

Peki İlk 19'a Girenlerde Durum Nasıl? Onlar Ne Kadar Kazanıyor?

---

Top 19'daki witnesslar, 21 blokluk her round'da 1 blok kazanıyor. Bu, 63 saniyede yaklaşık 1 blok aldıkları anlamına gelir.

Günlük kabaca 1400 SP'dir.

(60 * 60 * 24) / 63 = 1,371.42

Aylık 42500 SP ediyor.

(60 * 60 * 24 * 31) / 63 = 42,514.28

Yıllık da 510,000 SP (Beşyüzonbin) eder.

(60 * 60 * 24 * 31 * 12) / 63 = 510,171.42

---

Sıradan Birisi Witness Olabilir Mi?

---

Evet

Witness olmak için şu şartları sağlarsanız siz de witness olabilirsiniz:

• Çalışan güçlü ve güvenilir bir Witness server'ınız olmalı
• İyi bir bantgenişliği ile birlikte ikincil bir güçlü server olmalı ki Steem Seed'i çalıştırabilisiniz. Steem Seed, Bitcoin'deki full node*'a benzer, blok'ları dağıtır.
• cli_wallet için bir imza (signing key) oluşturmalı ve Witness olma niyetinizi yayınlamalısınız.
• Günde en az bir kere güncellenecek kesin bir STEEM/USD fiyat beslemesi yapabilmelisiniz.
• Bir çok STEEM konseptini (mesela burada yazılanları) en ince detayına kadar, avcunuzun içi gibi iyi bilmelisiniz ki server problemlerine hemen anında çözüm bulabilin.
• Komünitenin, güvenini almış olmalısınız. İnsanlar sizin iyi bir witness adayı olduğunuza inanmalıdır.

Bu adımlardan bazıları opsiyoneldir (örneğin seed gibi), fiyat beslemesi olayı gibi diğerleri de Top 19'a yaklaşıncaya kadar önemsiz olabilir, ama iyi bir witness olarak başarılı olmak için hepsine sahip olmak şiddetle tavsiye edilmektedir.