ZOBOWIĄZANIE (a wł. stosunek zobowiązaniowy) – to rodzaj stosunku cywilnoprawnego, a szerzej stosunku społecznego. Zobowiązanie określa się czasami terminem obligacji, współcześnie rzadziej się go używa. Konstrukcja (elementy) stosunku obligacyjnego:
a) co najmniej dwa podmioty, - najczęściej będzie to stosunek dwubiegunowy, czasem wielopodmiotowe, - po jednej stronie może występować wiele podmiotów, np. stosunek spółek cywilnych, - dominują stosunki dwubiegunowe – w najprostszym układzie po jednej i drugiej stronie stosunki jest jeden podmiot, ale bywa, że po jednej stronie jest tych podmiotów więcej (np. kilka osób wspólnie nabywa jakąś rzecz) – występują jako jedna strona, np. po stronie sprzedającego może wystąpić więcej niż jeden podmiot, - podmiotów może być więcej, ale na ogół są dwa bieguny, stąd w literaturze prawnicy posługują się sformułowaniem strona, - strona charakteryzuje pewną rolę, jaką jedna osoba czy większa grupa osób spełnia, - te strony często są określane innym terminem, żeby pokazać, jakie role odgrywają. - jedną stronę określamy mianem wierzyciela – podmiot uprawniony, - zaś drugą mianem dłużnika – na nim ciąży obowiązek zachowania się. - przykład stosunku, jaki powstaje z umowy darowizny: Jedna osoba zobowiązuje się dać jakąś rzecz innej osobie – wtedy mamy do czynienia z umową dwustronną – darczyńca i obdarowany. Powstaje stosunek zobowiązaniowy darowizny, ale to umowa jednostronnie zobowiązująca, bo tylko darczyńca bierze na siebie pewne obowiązki, a obdarowany tylko się zgada na przyjęcie.
Darczyńca – dłużnik, obdarowany – wierzyciel. - w praktyce sprawa nie przedstawia się tak prosto. Na ogół jest tak, że gdy ktoś się zobowiązuje to dlatego, że druga strona coś w zamian da.
b) umowy dwustronne i dwustronnie zobowiązujące – każda ze stron będzie w tej umowie zobowiązana do jakiegoś świadczenia, ale zarazem będzie uprawniona do świadczenia wzajemnego. Każda ze stron będzie i wierzycielem, i dłużnikiem, ale w odniesieniu do innego świadczenia. Przykład – umowa sprzedaży.
Obraz : https://pixabay.com/en/justice-statue-lady-justice-2060093/
Książka : Prawo cywilne cześć ogólna autostrwa A. Olejniczaka i Z. Radwańskiego