Een wiki-website is anders dan de meeste andere websites. Het wiki-systeem is gemaakt met een ideaal voor ogen. Namelijk dat mensen samenwerken aan de in inhoud en kennis delen met elkaar. Dat heeft zo zijn eigen voordelen. In dit artikel lees je meer over de voordelen (en nadelen) van een wiki-website.
Een ander uitgangspunt
Veel websites van bedrijven of van verenigingen zijn gemaakt met WordPress, Joomla of Drupal. Meestal hebben zij tot doel een (grote) groep klanten of leden te informeren over producten en nieuws vanuit de organisatie. De website is ontwikkeld en wordt bijgehouden door – een paar mensen binnen – de organisatie. De klanten of leden zelf zullen niet veel bijdragen. En als zij al een reactie op het artikel geven dan gebeurt dit meestal via een reactieformulier en niet rechtstreeks in het artikel zelf.
Een wiki heeft een ander uitgangspunt. De ‘content’ – tekstuele inhoud van de website – is het resultaat van samenwerking. Een hele groep werkt aan de inhoud. De inhoud wordt voor- en door elkaar gemaakt. En natuurlijk is er daarnaast een grote groep mensen die alleen zullen lezen.
Dat specifieke uitgangspunt van een wiki – samen werken aan een website – heeft zo zijn voordelen. Ik probeer hier een overzicht te geven van de voordelen, die algemeen voor deze wiki-systemen gelden.
Wat zijn de belangrijkste voordelen van een wiki-website?
In willekeurige volgorde, de belangrijkste voordelen op een rij.
Open Source en actieve gemeenschap
De meeste wikt-systemen – in ieder geval de grootste, MediaWiki – zijn ‘open source’. Dat betekent dat je de software vrij kunt gebruiken en zo gewenst verder kunt ontwikkelen. Doordat er een actieve gemeenschap de software ontwikkelt en onderhoudt, zijn fouten snel verholpen.
Groeimodel, organisch en systematisch
Een wiki ontwikkelen vergt zeker enige planmatige voorbereiding. Categorie-structuur en sjablonen vergen bijvoorbeeld een systematische aanpak.
Een groot voordeel is echter dat de inhoud gemakkelijk kan ‘groeien’. Het vergt geen uitgewerkt plan en kan altijd verder worden uitgebreid en aangepast. Zo kunnen nieuwe inzichten gemakkelijk meegenomen worden.
Schaalbaarheid van persoonlijk tot wereldwijd gebruik
10 pagina’s of tienduizend – zelfs doorgroeien naar honderdduizend – een systeem als MediaWiki kan het aan. Wikipedia is het bewijs. Toch kun je ook met eenvoudige webhosting een wiki met 100 of misschien wel duizend pagina’s publiceren.
Flexibel uitbreidbare functionaliteit (extensies)
De kern van de wiki-software is eenvoudig en overzichtelijk. Daarmee is het systeem ook zeer robuust. Omdat er duizenden en duizenden plugins beschikbaar zijn, is de functionaliteit naar wens uit te breiden.
Duurzaam en open kennismodel
Kennis die eenmaal is opgenomen in een wiki gaat niet meer verloren. Informatie kan zo goed teruggevonden worden en opnieuw gebruikt. Het systeem is open opgezet en informatie uitwisselen met andere systemen is relatief eenvoudig. Informatie kan daarnaast in standaard formaten geïmporteerd en geëxporteerd worden.
Herkenbaar voor gebruiker
Het gebruik van een wiki als naslag is voor de meeste mensen bekend. Ze weten hoe het werkt en wat ze kunnen verwachten. Informatie zoeken en vinden is daarmee voor hen efficiënt.
Eenvoudig om mee te beginnen en krachtig om door te groeien
Zelf een wiki beginnen is niet ingewikkeld. Er zijn geen grote opstartkosten en technisch is het niet erg complex. Een standaard web server (LAMP stack: Linux, Apache, MySQL en PHP) voldoet om te beginnen. De wiki software is krachtig genoeg om (heel) veel gebruikers en zeer veel pagina’s te kunnen ondersteunen.
Eenvoudige implementatie en upgrades
Er is geen ingewikkelde technische infrastructuur benodigd. Via internet of intranet kunnen gebruiker toegang krijgen. Er zijn geen specifieke eisen – ieder internet browser voldoet. Door het gebruik van standaard middelen, zijn specifieke ‘skills’ voor de beheerder niet vereist.
Herleidbare informatie
Een wiki systeem is zo gebouwd dat altijd herleidbaar is wie welke informatie heeft ingevoerd. Als informatie gecorrigeerd moet worden, kunnen wijzigingen teruggedraaid worden. Dat komt de beheersbaarheid en betrouwbaarheid ten goede.
Automatisch versiebeheer
Via het systeem is altijd de laatste versie van een artikel beschikbaar. Je verspreidt dus nooit per ongeluk verouderde informatie. Toch is ook altijd nog de ‘oude’ versie van informatie terug te vinden. In het systeem is zo de ‘archieffunctie’ ingebouwd.
Samenwerkingsmodel
Een wiki gaat uit van de ‘wisdom of the crowd’ – vrij vertaald: het bundelen van alle kennis in een groep. Het wiki-systeem ondersteunt het samenwerken aan één artikel of pagina. Ook de ingebouwde discussie-functionaliteit ondersteunt kennis-uitwisseling tussen de auteurs.
Zijn er ook nadelen?
Ieder systeem heeft nadelen, zeker wanneer je het gebruikt voor iets anders dan waarvoor het is bedoeld. Bij MediaWiki schuilt het belangrijkste nadeel in het open karakter van de software. Er zijn bijvoorbeeld maar beperkte mogelijkheden om gedetailleerd:
- delen van de inhoud te verbergen voor gebruikers
- onderdelen van de pagina's in de wiki te blokkeren voor bewerkingen
De software is ontwikkeld als free software, waarvan de code dus als open source beschikbaar is. De technische integratie in een omgeving met niet-vrije software (zoals Windows van Microsoft of MacOS van Apple) is goed mogelijk, maar vergt de nodige specifieke deskundigheid.
Als laatste vergt het vormgeven van de website gespecialiseerde kennis - zeker wanneer dit sterk afwijkt van de opbouw van een gebruikelijke wiki-pagina.
Samengevat
Een wiki heeft bijzondere voordelen, omdat een wiki een ander uitgangspunt heeft dan een “normale” website. Samen en gedurende een lange tijd werken aan een groot project is kenmerkend. Maar ook de duurzame, herkenbare en verantwoorde manier van informatie verstrekken is bij een wiki als het ware ingebakken.
Dit artikel van de hand van dezelfde auteur verscheen in een eerdere versie op Wikiwereld.nl
Hulp bij het ontwikkelen van een eigen wiki
WikiWerkers zijn bedreven in het ontwikkelen en vormgeven van wiki's. Zij helpen graag en zijn flexibel in te zetten op uw wiki-project. Stuur ons een bericht en maak vrijblijven kennis in een audio- of videoconferentie. WikiWerkers zijn ook bereikbaar via Discord-chat.
